De Japanse premier Shinzo Abe maakte vrijdag onverwacht bekend dat hij terugtreedt.
Direct na dit bericht schoot de Japanse yen omhoog.
Dat is slecht nieuws voor de Japanse economie, die dankzij de koersdaling van de afgelopen maanden juist een steun in de rug kreeg, aldus valuta-expert Joost Derks.
ANALYSE – Shinzo Abe stapt om gezondheidsredenen op als premier van Japan. Hij gaat de geschiedenisboeken in als de langstzittende premier in de geschiedenis van het land en als de eerste regeringsleider die na de Tweede Wereldoorlog is geboren.
Zelf zou hij ongetwijfeld veel liever herinnerd worden als premier die de economie weer aan de praat kreeg.
De afgelopen decennia kwam het groeitempo maar enkele keren boven een magere 2 procent uit. Een pakket maatregelen om de starre economie te versoepelen en inflatie aan te wakkeren, leverde echter niet het gewenste resultaat op.
Ondanks Abenomics is Japan nu in de diepste dip terecht gekomen sinds heel lange tijd. Dat heeft uiteraard veel meer te maken met Covid-19 dan met het beleid van Abe.
Japan zwaar getroffen door coronacrisis
Onlangs werd bekend dat de economie tussen begin april en eind juni met bijna 10 procent is gekrompen ten opzichte van dezelfde periode in 2019.
Uiteraard is Japan niet het enige land waar Covid-19 grote economische schade aanricht, maar vergeleken bij andere landen in de regio wordt de economie relatief zwaar getroffen.
Daar komt bij dat de economie al in een recessie verkeerde voordat het virus echt om zich heen greep.
De laatste tijd geeft een dalende yen het land echter weer een klein beetje lucht. Sinds de eerste week van mei, is de munt met bijna 10 procent gedaald ten opzichte van de euro.
Voordelen van goedkope yen
Voor de Japanse exportsector is de lage yen een aangename rugwind, maar de voordelen moeten niet worden overschat.
In de jaren 60 en 70 vormde een bloeiende exportindustrie nog de belangrijkste motor achter de opkomst van Japan. Het economisch momentum stuwde het land uiteindelijk op tot tweede economie ter wereld – totdat China die positie tien jaar geleden overnam.
De afgelopen decennia hebben Japanse ondernemingen een groot deel van de productie verplaatst naar andere landen. Hierdoor hebben de koerscapriolen van de yen wat minder impact op het bedrijfsleven dan in het verleden.
Toch brengt een goedkope yen allerlei voordelen. Omdat uit het buitenland ingevoerde goederen duurder worden, kan de inflatie waar het land lange tijd naar snakt, misschien eindelijk weer wat oplopen.
Door het opstappen van Abe komt er voorlopig even een einde aan de vrije val van de yen. Het is namelijk nog maar de vraag of zijn opvolger straks even ver durft te gaan bij het aanjagen van de economie.
Binnen enkele uren na de aankondiging van het vertrek van Abe veerde de Japanse munt dan ook met 1 procent op ten opzichte van de euro en andere valuta’s.
Japanse centrale bank heeft sleutelrol bij koersverloop van de yen
Naast het beleid van Abe is ook de Japanse centrale bank een belangrijke factor geweest voor de yen. De vraag of de Bank of Japan het uiterst ruime monetaire beleid blijft voortzetten, is daarom minstens zo belangrijk als het economische beleid van Abe's opvolger.
De afgelopen jaren heeft de Bank of Japan een koers gekozen waarbij de maatregelen van Abenomics soms verbleken. Inmiddels heeft de bank al bijna de helft van alle uitstaande Japanse staatsobligaties opgekocht. Tien jaar geleden was dat nog maar 10 procent.
Zolang de Bank of Japan alles op alles blijft zetten om de inflatie aan te wakkeren, is het ondanks het vertrek van Abe te vroeg om al rekening te houden met een omslag in het yen-sentiment.
Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.